Biện pháp phòng chống tái nghiện ma túy

Trên thực tế, tái nghiện (tái sử dụng ma túy) là một hiện tượng phổ biến xảy ra nhiều lần trong quá trình cai nghiện của người nghiện. Đây được coi là một phần khó tránh khỏi của quá trình phục hồi đầy gian nan từ nghiện ngập. Thống kê cho thấy hầu hết người nghiện đều trải qua nhiều lần tái nghiện trước khi cuối cùng thành công trong việc cai nghiện hoàn toàn. Chính vì tính phổ biến của tái nghiện nên các chương trình, kế hoạch giúp đỡ người nghiện luôn phải tính đến và có chiến lược phòng ngừa tái nghiện ngay từ đầu.

Tầm quan trọng của việc phòng chống tái nghiện

Ngăn chặn các hậu quả nghiêm trọng do nghiện ma túy gây ra

Nghiện ma túy là một trong những tác nhân chính thúc đẩy các vấn nạn xã hội đau lòng như tội phạm, bạo lực, tham nhũng, HIV/AIDS… Nó cũng làm xói mòn nguồn lực con người và tài chính quý giá của xã hội. Việc phòng chống tái nghiện thành công sẽ giúp ngăn chặn được những hậu quả nghiêm trọng này, đồng thời tiết kiệm được nhiều chi phí về kinh tế và nhân lực để giải quyết các vấn đề phát sinh.

Giúp người nghiện có cơ hội bình phục hoàn toàn, hòa nhập cộng đồng

Thất bại trong việc phòng chống tái nghiện chỉ khiến người nghiện tiếp tục rơi vào vòng luẩn quẩn nghiện-cai-tái nghiện mà không thể thoát ra. Ngược lại, nếu thành công trong phòng chống tái nghiện, họ sẽ có cơ hội bình phục hoàn toàn, cả về thể chất lẫn tinh thần, từ đó hòa nhập trở lại với cộng đồng một cách lành mạnh.

Đem lại niềm tin, hy vọng cho gia đình và xã hội

Thành công trong phòng chống tái nghiện không chỉ mang lại niềm vui, hy vọng cho chính người nghiện mà còn gieo niềm tin cho gia đình, xã hội rằng họ hoàn toàn có thể thoát khỏi ma túy một cách vững bền. Điều này sẽ tạo động lực lớn để người thân, cộng đồng tiếp tục hỗ trợ, ủng hộ họ trên con đường phục hồi.

Kỹ năng cần thiết để phòng chống tái nghiện

Kỹ năng nhận diện và vượt qua cơn thèm ma túy

Cơn thèm khát ma túy (craving) là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tái nghiện. Người nghiện cần được trang bị kỹ năng nhận diện các dấu hiệu và nguyên nhân gây cơn thèm, từ đó có biện pháp xử lý phù hợp như tránh các tác nhân kích hoạt, chuyển hướng sự chú ý, thực hành thiền định, hít thở sâu… để vượt qua cơn thèm mà không tái sử dụng.

Kỹ năng đối phó với tình huống nguy cơ cao

Người nghiện cũng cần nhận diện được các tình huống có nguy cơ cao khiến họ tái nghiện như gặp lại bạn cũ nghiện, đi qua nơi mua bán ma túy, căng thẳng trong công việc/gia đình… Sau đó, họ phải biết cách ứng phó bằng các kỹ năng như tìm cách né tránh, xử lý căng thẳng bằng các hoạt động lành mạnh, kết nối với những người hỗ trợ…

Kỹ năng sống lành mạnh, xây dựng lối sống mới

Sau khi cai nghiện, người nghiện cần xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, điều độ với các hoạt động hữu ích, giải trí văn hóa, thể thao… Đồng thời, họ cũng phải từ bỏ hoàn toàn các thói quen, hành vi tiêu cực liên quan đến ma túy như giao du với bạn cũ, lui tới các điểm phức tạp…

Vai trò của gia đình, xã hội trong phòng chống tái nghiện

Vai trò của gia đình

Gia đình đóng vai trò không thể thiếu trong việc hỗ trợ, động viên tinh thần và là chỗ dựa vững chắc để người nghiện vượt qua cơn thèm, khó khăn để duy trì lối sống tích cực. Gia đình cần hiểu biết, quan tâm, tạo môi trường thuận lợi để người thân dễ dàng thực hành các kỹ năng chống tái nghiện.

Vai trò của cán bộ, cộng đồng

Các cán bộ được phân công phụ trách tại cộng đồng cần trang bị đầy đủ kiến thức để hướng dẫn, hỗ trợ người nghiện nhận diện nguy cơ tái nghiện, học các kỹ năng đối phó, xây dựng lối sống mới. Họ cũng cần phối hợp chặt chẽ với gia đình để giám sát, quản lý tốt đối tượng. Cộng đồng cũng cần có biện pháp hỗ trợ giúp đỡ về mặt công ăn việc làm, tái hòa nhập xã hội cho người sau cai.

Phối hợp giữa các lực lượng

Việc phòng chống tái nghiện cần sự phối hợp đồng bộ giữa lực lượng gia đình, chính quyền địa phương, đoàn thể và các tổ chức xã hội. Hình thành mối liên kết chặt chẽ giữa gia đình – cơ quan chức năng – tổ chức xã hội để cùng nhau giám sát, quản lý, giáo dục, trợ giúp người nghiện. Sự phối hợp này sẽ tạo nên một hệ thống lưới an toàn vững chắc, không để bất cứ người nghiện nào bị bỏ rơi, lạc lối trên con đường phục hồi.

Nguyên nhân dẫn đến tái nghiện cần được giải quyết triệt để

Nguyên nhân tâm lý

Sự thèm khát ma túy (craving)

Trầm cảm, lo âu, căng thẳng sau khi cai

Thiếu ý chí, nghị lực vượt qua khó khăn

Cảm giác cô đơn, thiếu hỗ trợ xã hội

Tiêu cực, bi quan về khả năng hồi phục

Nguyên nhân sinh lý

Co giật, mất ngủ, chóng mặt trong giai đoạn cai nghiện

Các rối loạn não bộ do sử dụng ma túy gây ra

Di chứng về thể chất, sức khỏe do nghiện lâu năm

Nguyên nhân từ môi trường sống

Tiếp xúc bạn cũ nghiện, môi trường quen thuộc với ma túy

Gặp phải các tình huống căng thẳng, khó khăn trong cuộc sống

Thiếu việc làm, thu nhập ổn định sau khi cai

Môi trường gia đình, xã hội thiếu hỗ trợ, phân biệt đối xử

Tất cả các nguyên nhân trên đều cần được xác định và giải quyết triệt để bằng các biện pháp tư vấn, điều trị, hỗ trợ phù hợp để người nghiện có thể hoàn toàn thoát khỏi những ràng buộc, nguy cơ tái nghiện.

Phòng chống tái nghiện là một khâu vô cùng quan trọng, quyết định thành công của công cuộc cai nghiện ma túy. Đây không chỉ là nhiệm vụ của người nghiện mà còn cần sự vào cuộc của cả hệ thống gia đình, xã hội, chính quyền địa phương.

Khi các bên liên quan phối hợp chặt chẽ, tạo điều kiện để người nghiện được trang bị đầy đủ kỹ năng sống, đồng thời xử lý triệt để các nguyên nhân nội tâm và môi trường gây tái nghiện, thì họ hoàn toàn có thể vượt qua được giai đoạn khó khăn nhất này, bước vào cuộc sống mới lành mạnh, hòa nhập cộng đồng một cách bền vững.